ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΕΤΤΥ ΕΒΑΝΣ

Πιστοποίηση ΕυρωΨυ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συλλόγων των Ψυχολόγων (EFPA)

23/11/2017

Με ιδαίτερη χαρά και τιμή έλαβα τη σημαντική πιστοποίηση ΕυρωΨυ από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενώσεων Ψυχολόγων (EFPA).

Τι είναι η πιστοποίηση ΕυρωΨυ:

Η πιστοποίηση ΕυρωΨυ αποτελεί το ευρωπαϊκό πρότυπο ικανοτήτων και γνώσεων για τους ψυχολόγους.

Βοηθά το κοινό να προσδιορίσει αν ένας ή μια ψυχολόγος μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλος/η για την εξάσκηση του επαγγέλματος σε μια συγκεκριμένη περιοχή.

Aπονέμεται μόνο σε ψυχολόγους οι οποίοι πληρούν συγκεκριμένες εκπαιδευτικές και επαγγελματικές προϋποθέσεις.

Έχει τεθεί σε εφαρμογή από το 2010 σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες και είναι δημιούργημα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ενώσεων Ψυχολόγων (EFPA).

Πως ο θυμός επηρεάζει τη ψυχική και τη σωματική μας ισορροπία.

25/3/2016

5 Comments

'Ο καθένας μπορεί να θυμώσει - αυτό είναι εύκολο. Αλλά το να θυμώσει κανείς με τον σωστό άτομο, στο σωστό βαθμό και στη σωστή στιγμή, για την σωστή αιτία και με τον σωστό τρόπο, αυτό δεν είναι εύκολο.' Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια.

Ο Αριστοτέλης μας λέει ότι το πρόβλημα δεν είναι το συναίσθημα, αλλά η καταλληλότητα και ο τρόπος που το εκφράζουμε.

Τα συναισθήματα δεν είναι «καλά ή κακά». Όλα είναι ουσιαστικά και κάποια από αυτά μας προτρέπουν για δράση ώστε να μπορούμε να πάρουμε στιγμιαίες αποφάσεις ζωής. Για παράδειγμα, όταν κάποιος βάζει σε κίνδυνο την σωματική μας ακεραιότητα δεν έχουμε χρόνο να το σκεφτούμε. Αυτόματα, θα επιτεθούμε ή θα τραπούμε σε φυγή.

Ο θυμός είναι ένα ισχυρό συναίσθημα δυσαρέσκειας που σηματοδοτείται όταν κάποιος προσβληθεί ή πληγωθεί. Η απειλή της αξιοπρέπειας ή της αυτοεκτίμησης, ενεργοποιεί τον ίδιο βιολογικό μηχανισμό όπως όταν κινδυνεύει η σωματική μας ακεραιότητα. Ο εγκέφαλος απελευθερώνει ορμόνες και προετοιμάζει το σώμα να «δώσει μάχη ή να τραπεί σε φυγή». Το αίμα κυλάει στα χέρια και στα πόδια, δυναμώνει τους μύες και διευκολύνει την επίθεση ή την άμεση απομάκρυνση από τον πραγματικό ή συμβολικό εχθρό (ακόμη και οι σκέψεις που κάνουμε προκαλούν τον ίδιο βιολογικό μηχανισμό).
Η έκρηξη των ορμονών σε συνδυασμό με την αμυγδαλή που ενεργοποιείται μέσω του νευρικού συστήματος, κρατάει το άτομο σε ετοιμότητα για δράση που διαρκεί ώρες ή μέρες. Άτομα που έχουν πρόβλημα να ελέγξουν το θυμό τους, είναι πιο ευάλωτα όταν έχουν προηγηθεί και άλλα περιστατικά. Για παράδειγμα, κάποιος φεύγει από την δουλειά του θυμωμένος. Στο δρόμο ο οδηγός που προπορεύεται οδηγεί αργά και τον εκνευρίζει. Το νευρικό του σύστημα είναι είδη σε εγρήγορση και ο εγκέφαλος αντιδρά με δεύτερη έκρηξη ορμονών. Προσπερνά τον οδηγό βρίζοντας. Οι αρνητικές σκέψεις που κάνει του δημιουργούν επανωτές εκρήξεις. Στο σπίτι, ο γιός του παίζει και κάνει το συνηθισμένο θόρυβο. Εκεί εξοργίζεται και βάζει τις φωνές. Ο «κλιμακούμενος θυμός» τον κρατάει σε συνεχή ετοιμότητα που μπορεί να καταλήξει σε ανεξέλεγκτη οργή με καταστροφικές συνέπειες.

Η έκφραση του θυμού περιγράφεται σαν ένα έντονο συναισθηματικό κύμα που θέλει να εξωτερικευτεί. Εάν δεν υπάρχουν υγιείς τρόποι έκφρασης, το συναισθηματικό μας σύστημα θα προσπαθήσει να βρει διέξοδο έστω και με καταστρεπτικά αποτελέσματα για εμάς και τους άλλους, επηρεάζοντας την ψυχική και την σωματική μας υγεία.

Ο θυμός είναι δευτερογενές συναίσθημα που σημαίνει ότι για να ενεργοποιηθεί κάτι άλλο μας έχει φοβίσει, ντροπιάσει, πληγώσει, τρομάξει, απογοητεύσει, αγχώσει, ή μας έχει προκαλέσει λύπη. Το ότι εκφράζουμε το θυμό μας με επίθεση δεν σημαίνει ότι βρισκόμαστε σε επαφή με τα συναισθήματα μας. Ενώ η εκτόνωση του θυμού είναι υγιής συμπεριφορά, το πρόβλημα δημιουργείται όταν το άτομο που βρίσκεται σε διαρκή υπερένταση δεν αντιλαμβάνεται επώδυνα συναισθήματα παρά μόνο το θυμό του που τον εκτονώνει μέσω επίθεσης.

Ένας από τους τρόπους που μαθαίνουμε την επιθετική έκφραση του θυμού είναι το θυμωμένο οικογενειακό περιβάλλον. Τα παιδιά μαθαίνουν από τους γονείς. Είναι αυτό που ονομάζουμε μίμηση προτύπων. Στις θυμωμένες οικογένειες τα παιδιά συνηθίζουν στα νεύρα των γονιών και νομίζουν ότι ο θυμός είναι μία φυσιολογική κατάσταση. Πιστεύουν επίσης ότι κανείς δεν τους ακούει παρά μόνο όταν έχουν και εκείνα νεύρα.
Οι ευέξαπτοι άνθρωποι πολλές φορές γίνονται βίαιοι σωματικά ή λεκτικά ή και τα δύο και πληγώνουν όσους μπορούν. Έχουν ξεχάσει να δείχνουν την αγάπη τους και να επικοινωνούν με ηρεμία και αποδοχή. Η πειθαρχία στα παιδιά μπερδεύεται με το θυμό και οποιοδήποτε πρόβλημα προκύπτει προσπαθούν να το λύσουν με νεύρα.

Σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδιά απορρίπτουν τον τρόπο που οι γονείς εκφράζουν το θυμό τους και πάνε στην άλλη άκρη. Για παράδειγμα, η κόρη σε πολύ μικρή ηλικία αποφασίζει ότι ποτέ δεν θα γίνει σαν την μητέρα της που συνεχώς θυμώνει, φωνάζει, και τη πληγώνει. Στην προσπάθεια της να μην της μοιάσει δεν επιτρέπει στον εαυτό της να υψώσει φωνή, αλλά ούτε καν να παραδεχτεί ότι έχει θυμώσει. Ο θυμός που χρόνια μπλοκάρεται και καταπιέζεται, μπορεί να εκφραστεί μέσα από ψυχικές ή σωματικές διαταραχές. Στο μπλοκάρισμα, οι άνθρωποι μπερδεύουν την επίθεση με την έκφραση του υγιούς θυμού. Η σκέψη της έκφρασης του θυμού τους παραλύει από φόβο και ανησυχούν ότι εάν εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους για κάτι θα χαλάσουν οι σχέσεις τους.

Ένας άλλος τρόπος να αποφύγουμε τον θυμό είναι να τον απωθήσουμε με διάφορα τεχνάσματα. Για παράδειγμα, όταν σε μία συζήτηση κάποιος αισθάνεται ένταση βρίσκει δικαιολογία και αποχωρεί ή αλλάζει τη συζήτηση αναφερόμενος σε κάτι άσχετο.

Η αρνητική έκφραση του θυμού γίνεται με διάφορους δυσλειτουργικούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι η αδιαφορία σε μορφή τιμωρίας. Για παράδειγμα, «με θύμωσε θα σιωπήσω. Δεν πρόκειται ποτέ να του το αναφέρω. Ας ψάξει να βρει γιατί είμαι θυμωμένη». Άλλος τρόπος είναι όταν ξεχνάμε σημαντικά πράγματα για το άτομο που προκάλεσε τον θυμό. «ξέρω ότι σου είναι σημαντικό, αλλά συγνώμη το ξέχασα». Ένας άλλος τρόπος, είναι η έκφραση του θυμού με μισόλογα σε πολύ χαμηλούς τόνους. Για παράδειγμα, η ερώτηση είναι «είπες τίποτα; Έχεις κάτι;» Και η απάντηση είναι «όχι δεν έχω τίποτα απολύτως».

Η απόδοση κατηγοριών, είναι ένας άλλος τρόπος αρνητικής έκφρασης του θυμού. Στο λεξιλόγιο της απόδοσης κατηγοριών κυριαρχεί το «Εσύ». Για παράδειγμα, «εσύ φταις για τα προβλήματα στη σχέση μας», «δεν με ακούς», «δεν μου δίνεις σημασία όταν σου μιλάω», «δεν φροντίζεις το σπίτι». «Δεν διαβάζεις τα μαθήματα σου, είσαι τεμπέλης» Στην πραγματικότητα το συναίσθημα είναι «είμαι πληγωμένος ή θυμωμένος που δεν σε νοιάζει πως αισθάνομαι».

Ο τρόπος να απεγκλωβιστούμε από τον θυμό και το ψυχικό πόνο είναι να σταματήσουμε να αποδίδουμε κατηγορίες και απροκάλυπτα να επικοινωνήσουμε τα πληγωμένα συναισθήματα μας πρώτα στον εαυτό μας και μετά στον άλλον χρησιμοποιώντας το «Εγώ» αντί το «Εσύ». «Αισθάνομαι πληγωμένη γιατί δεν με ακούς». «Με θυμώνει όταν αισθάνομαι ότι δεν μου δίνεις σημασία». «Με πληγώνει όταν εκφράζω την δυσαρέσκεια μου και δεν μπορείς να με ακούσεις γιατί πρέπει να φύγεις». Αυτός ο υγιής τρόπος έκφρασης του θυμού βάζει τα άτομα στη διαδικασία να σκεφτούν αντί να αμυνθούν κατηγορώντας ή εγκαταλείποντας.

Οι άνθρωποι εκφράζουν τον θυμό τους με διάφορους αρνητικούς τρόπους. Κάποιοι εκρήγνυνται, άλλοι γκρινιάζουν και παραπονιούνται, άλλοι εγκαταλείπουν την οικογένεια, και άλλοι θέλουν να πιστεύουν ότι είναι ανώτεροι των συναισθημάτων.

Η λύση δεν είναι να εκτονώσουμε το θυμό με οποιοδήποτε επιθετικό τρόπο αλλά ούτε να απωθήσουμε το συναίσθημα σαν ανύπαρκτο.

Ο τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων μαθαίνεται από πολύ μικρή ηλικία. Ο θυμός έχει μία μεγάλη αξία γιατί αποτελεί ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Μας λέει ότι είμαστε συναισθηματικά πληγωμένοι και ότι πρέπει να κάνουμε κάτι για να διορθώσουμε την κατάσταση.
Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε τον θυμό μας και να καταλάβουμε με ποιο τρόπο εκφράζουμε και εκτονώνουμε τα συναισθήματα μας. Κατάθλιψη, προβλήματα στο σεξ, ξαφνικά ξεσπάσματα, έλκος, έκζεμα, πόνοι στην πλάτη, καρκίνος και άλλα, μπορούν να αποδοθούν σε «θαμμένο» ή μη «συμπληρωμένο» θυμό.
Όσο περισσότερο είμαστε σε επαφή με τα συναισθήματα μας τόσο λειτουργικότερη θα είναι η εκτόνωση του θυμού. Αυτό που προσδιορίζει τα συναισθήματα σε θετικά ή αρνητικά είναι ο τρόπος που ισορροπούν στη ψυχή μας και καθορίζουν πόσο ευχαριστημένοι ή δυσαρεστημένοι είμαστε.

5 Comments

Πως να αντιμετωπίζουμε τις αλλαγές στη ζωή μας.

3/1/2015

1 Comment

Κάποιες φορές στη πορεία της ζωής μας νιώθουμε ότι τα προβλήματα που μας βαραίνουν είναι δυσβάσταχτα. Το τελευταίο διάστημα το κοινωνικο-οικονομικό μας σύστημα τρίζει κάτω από την απειλή πολλών ρίχτερ. Όλα όσα ξέραμε αλλάζουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Οι ισορροπίες μας ανατρέπονται και οι καταστάσεις που μέχρι τώρα μας έκαναν να νιώθουμε ασφαλείς δεν υφίστανται. Οι απώλειες που βιώνουμε είναι επώδυνες. Συναισθήματα όπως έλλειψη εμπιστοσύνης, ανασφάλεια, φόβος, πανικός, θλίψη, πόνος, θυμός , απόγνωση και κατάθλιψη μπορούν να επηρεάσουν τη ψυχική και τη σωματική μας υγεία. Αϋπνίες, ταχυκαρδίες, πονοκέφαλοι, αναπνευστικά και γαστρεντερικά προβλήματα, πόνοι στη γνάθο στη πλάτη και στον αυχένα είναι μερικά από τα συμπτώματα άμεσα συνδεδεμένα με αγχώδη διαταραχή.

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές στη ζωή μας είναι αναπόφευκτες. Από την ημέρα που γεννιόμαστε το σώμα μας η νοημοσύνη μας και η ψυχοσύνθεσή μας αλλάζουν. Από μωρά γινόμαστε παιδιά, στη συνέχεια έφηβοι και όταν ενηλικιωνόμαστε φεύγουμε από την προστασία των γονιών μας και φτιάχνουμε την δική μας οικογένεια.
Αυτό το ταξίδι με όλες τις αλλαγές έχει πολλές χαρές αλλά και αρκετό πόνο.

Κάποιες φορές, ακόμα και την πιο θετική αλλαγή την βιώνουμε με άγχος. Για παράδειγμα την αλλαγή εργασίας. Όταν αποχωρούμε από ένα εργασιακό περιβάλλον για να πάμε σε κάποιο άλλο με καλύτερα προνόμια, χαιρόμαστε γιατί οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες αλλά ταυτόχρονα αισθανόμαστε λύπη για την απώλεια των συνεργατών μας και του οικείου περιβάλλοντος. Επίσης, αισθανόμαστε άγχος για το πώς θα ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις μιας καινούργιας κατάστασης. Μια νέα εργασία, ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού που περιμένουμε με αγάπη και πολλές άλλες θετικές αλλαγές μας βρίσκουν προς μεγάλη μας έκπληξη να τις βιώνουμε με άγχος.

Γιατί αντιστεκόμαστε ακόμα και στις πιο θετικές αλλαγές;
Μια αλλαγή ανατρέπει τις υπάρχουσες ισορροπίες και μας βάζει στην διαδικασία να αναζητήσουμε καινούργιες. Η ζωή μας αλλάζει και πολλά από αυτά που ξέραμε πλέον δεν ισχύουν. Η μετάβαση από το γνώριμο στο άγνωστο, η απώλεια της προηγούμενης κατάστασης και η αναζήτηση για καινούργιες ισορροπίες μας κάνουν να αισθανόμαστε άγχος και ανασφάλεια.

Τι γίνεται όταν οι αλλαγές είναι τραυματικές όπως η απώλεια εργασίας η αλλαγή τρόπου ζωής λόγο οικονομικής ανεπάρκειας ή ο θάνατος οικογενειακού προσώπου;
Οι γιατροί Holmes και Rahe ήταν οι πρώτοι που το ερεύνησαν και συμπέραναν ότι απροσδόκητα τραυματικά γεγονότα σε συνδυασμό με υψηλή κλίμακα άγχους μπορούν να μας οδηγήσουν σε σωματικές ασθένειες.
Από παιδιά ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες προκλήσεις. Βιολογικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες ευθύνονται για τον τρόπο που θα διαχειριστούμε τις δυσκολίες που προκύπτουν στη ζωή μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τις ικανότητες μας οδηγεί στον τρόπο που θα επιλέξουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δυσκολίες. Περνώντας από διάφορα στάδια ανάπτυξης η εικόνα μας εξελίσσεται από την βρεφική ηλικία έως την ενηλικίωση και διαμορφώνεται από το περιβάλλον που ζούμε και την αντίληψη που εμείς διαμορφώνουμε για το περιβάλλον μας. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγαλώνει σε περιβάλλον που δεν του δίνεται η ευκαιρία να μάθει μέσα από τις δικές του εμπειρίες ίσως να υιοθετήσει την αντίληψη ότι δεν έχει αυτοπεποίθηση να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Αντί λοιπόν σαν ενήλικας να δρομολογήσει την δημιουργική του σκέψη για την επίλυση ενός προβλήματος, αισθάνεται απόγνωση.

Ο Στωικός φιλόσοφος Επίκτητος μας λέει: «Οι άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν αλλά από την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν.» Εάν πιστεύουμε ότι είμαστε θύματα των καταστάσεων και ότι είμαστε ανήμποροι να αναλάβουμε πρωτοβουλία, ότι οι κακοτυχίες συμβαίνουν μόνο σε εμάς, ή ότι δεν έχουμε κανέναν έλεγχο στη ζωή μας, τότε θα πρέπει να αλλάξουμε οπτική γωνία για το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας.

Πώς μπορούμε να θωρακίσουμε και να προστατέψουμε τον εαυτό μας ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που μας παρουσιάζονται και που πολλές φορές μοιάζουν να είναι σαρωτικές;
Δεν υπάρχουν εύκολοι τρόποι να αντιμετωπίσουμε μια σοβαρή απώλεια. Υπάρχουν όμως κάποιες στρατηγικές που μπορούν να μας βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό. Πάνω από όλα είναι ανάγκη να καταλάβουμε πια είναι τα συναισθήματά μας και πιες είναι οι προσδοκίες μας. Χρειάζεται να έχουμε υπομονή με τον εαυτό μας. Εάν θέλουμε να καταπνίξουμε τον πόνο μας για να προχωρήσουμε, τότε δεν δίνουμε στον εαυτό μας αρκετό χρόνο ώστε να καταλάβουμε τα συναισθήματα μας και να τα διαχειριστούμε. Επίσης χρειαζόμαστε καλούς υποστηρικτικούς φίλους η συγγενείς που μπορούν να μας ακούσουν και να αντέξουν τις ψυχολογικές μας διακυμάνσεις.

Είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε μία νοερή διαχωριστική γραμμή μεταξύ του παρελθόντος όταν ήμασταν ανήμπορα παιδιά και δεν είχαμε επιλογές και του παρόντος που ως ενήλικοι μπορούμε να πάρουμε την ζωή μας στα χέρια μας. Η εικόνα του ανήμπορου και φοβισμένου παιδιού πολλές φορές παρεμβάλει δημιουργώντας υπέρμετρο φόβο που όμως ανήκει σε μία άλλη εποχή. Ο ενήλικας όλα μπορεί να τα διαχειριστεί. Έχει επιλογές.
Είναι επίσης σημαντικό να προσπαθήσουμε να δούμε το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις.
Το λάθος που συνήθως κάνουμε είναι η ενασχόληση με καταστροφικές σκέψεις. «Τι πρόκειται να συμβεί αν…». Η τάση να προσπαθήσουμε να βρούμε λύση για όλες τις καταστροφικές σκέψεις είναι χαμένη ενέργεια και εγγυημένος πανικός. Η ζωή είναι τώρα. Αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα τη φορά, με ψυχραιμία, χωρίς μεγεθυντικό φακό.

Τελευταίο και εξίσου σημαντικό, δεν πρέπει να ξεχνάμε το σώμα μας. Παρά τις δυσκολίες που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ας μη ξεχνάμε την σωστή διατροφή. Επίσης, η σωματική άσκηση όπως αεροβική, περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο, χορός και άλλοι τρόποι εκγύμνασης, βοηθάει το σώμα να παράγει ενδορφίνες. Οι ενδορφίνες είναι φυσικά ηρεμιστικά που παράγονται στον εγκέφαλο και έχουν παυσίπονη δράση. Σε κατάσταση άγχους, οι ενδορφίνες βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα και συνεισφέρουν άμεσα στην ευφορία του οργανισμού. Η παραγωγή τους αυξάνεται μετά από έντονη άσκηση. Για να βοηθήσουμε το σώμα μας να παράγει ενδορφίνες η άσκηση θα πρέπει να γίνεται συστηματικά.

Ζούμε δύσκολες καταστάσεις και μεγάλες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα: Κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, οικονομικές. H ψυχολόγος Virginia Satir μας λέει: «Η ζωή δεν είναι όπως θα έπρεπε. Είναι όπως είναι. Ο τρόπος που την αντιμετωπίζουμε έχει σημασία».

1 Comment