Κάποιες φορές στη πορεία της ζωής μας νιώθουμε ότι τα προβλήματα που μας βαραίνουν είναι δυσβάσταχτα. Το τελευταίο διάστημα το κοινωνικο-οικονομικό μας σύστημα τρίζει κάτω από την απειλή πολλών ρίχτερ. Όλα όσα ξέραμε αλλάζουν με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Οι ισορροπίες μας ανατρέπονται και οι καταστάσεις που μέχρι τώρα μας έκαναν να νιώθουμε ασφαλείς δεν υφίστανται. Οι απώλειες που βιώνουμε είναι επώδυνες. Συναισθήματα όπως έλλειψη εμπιστοσύνης, ανασφάλεια, φόβος, πανικός, θλίψη, πόνος, θυμός , απόγνωση και κατάθλιψη μπορούν να επηρεάσουν τη ψυχική και τη σωματική μας υγεία. Αϋπνίες, ταχυκαρδίες, πονοκέφαλοι, αναπνευστικά και γαστρεντερικά προβλήματα, πόνοι στη γνάθο στη πλάτη και στον αυχένα είναι μερικά από τα συμπτώματα άμεσα συνδεδεμένα με αγχώδη διαταραχή.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές στη ζωή μας είναι αναπόφευκτες. Από την ημέρα που γεννιόμαστε το σώμα μας η νοημοσύνη μας και η ψυχοσύνθεσή μας αλλάζουν. Από μωρά γινόμαστε παιδιά, στη συνέχεια έφηβοι και όταν ενηλικιωνόμαστε φεύγουμε από την προστασία των γονιών μας και φτιάχνουμε την δική μας οικογένεια.
Αυτό το ταξίδι με όλες τις αλλαγές έχει πολλές χαρές αλλά και αρκετό πόνο.
Κάποιες φορές, ακόμα και την πιο θετική αλλαγή την βιώνουμε με άγχος. Για παράδειγμα την αλλαγή εργασίας. Όταν αποχωρούμε από ένα εργασιακό περιβάλλον για να πάμε σε κάποιο άλλο με καλύτερα προνόμια, χαιρόμαστε γιατί οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες αλλά ταυτόχρονα αισθανόμαστε λύπη για την απώλεια των συνεργατών μας και του οικείου περιβάλλοντος. Επίσης, αισθανόμαστε άγχος για το πώς θα ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις μιας καινούργιας κατάστασης. Μια νέα εργασία, ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού που περιμένουμε με αγάπη και πολλές άλλες θετικές αλλαγές μας βρίσκουν προς μεγάλη μας έκπληξη να τις βιώνουμε με άγχος.
Γιατί αντιστεκόμαστε ακόμα και στις πιο θετικές αλλαγές;
Μια αλλαγή ανατρέπει τις υπάρχουσες ισορροπίες και μας βάζει στην διαδικασία να αναζητήσουμε καινούργιες. Η ζωή μας αλλάζει και πολλά από αυτά που ξέραμε πλέον δεν ισχύουν. Η μετάβαση από το γνώριμο στο άγνωστο, η απώλεια της προηγούμενης κατάστασης και η αναζήτηση για καινούργιες ισορροπίες μας κάνουν να αισθανόμαστε άγχος και ανασφάλεια.
Τι γίνεται όταν οι αλλαγές είναι τραυματικές όπως η απώλεια εργασίας η αλλαγή τρόπου ζωής λόγο οικονομικής ανεπάρκειας ή ο θάνατος οικογενειακού προσώπου;
Οι γιατροί Holmes και Rahe ήταν οι πρώτοι που το ερεύνησαν και συμπέραναν ότι απροσδόκητα τραυματικά γεγονότα σε συνδυασμό με υψηλή κλίμακα άγχους μπορούν να μας οδηγήσουν σε σωματικές ασθένειες.
Από παιδιά ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες προκλήσεις. Βιολογικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες ευθύνονται για τον τρόπο που θα διαχειριστούμε τις δυσκολίες που προκύπτουν στη ζωή μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τις ικανότητες μας οδηγεί στον τρόπο που θα επιλέξουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δυσκολίες. Περνώντας από διάφορα στάδια ανάπτυξης η εικόνα μας εξελίσσεται από την βρεφική ηλικία έως την ενηλικίωση και διαμορφώνεται από το περιβάλλον που ζούμε και την αντίληψη που εμείς διαμορφώνουμε για το περιβάλλον μας. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγαλώνει σε περιβάλλον που δεν του δίνεται η ευκαιρία να μάθει μέσα από τις δικές του εμπειρίες ίσως να υιοθετήσει την αντίληψη ότι δεν έχει αυτοπεποίθηση να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Αντί λοιπόν σαν ενήλικας να δρομολογήσει την δημιουργική του σκέψη για την επίλυση ενός προβλήματος, αισθάνεται απόγνωση.
Ο Στωικός φιλόσοφος Επίκτητος μας λέει: «Οι άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν αλλά από την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν.» Εάν πιστεύουμε ότι είμαστε θύματα των καταστάσεων και ότι είμαστε ανήμποροι να αναλάβουμε πρωτοβουλία, ότι οι κακοτυχίες συμβαίνουν μόνο σε εμάς, ή ότι δεν έχουμε κανέναν έλεγχο στη ζωή μας, τότε θα πρέπει να αλλάξουμε οπτική γωνία για το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας.
Πώς μπορούμε να θωρακίσουμε και να προστατέψουμε τον εαυτό μας ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που μας παρουσιάζονται και που πολλές φορές μοιάζουν να είναι σαρωτικές;
Δεν υπάρχουν εύκολοι τρόποι να αντιμετωπίσουμε μια σοβαρή απώλεια. Υπάρχουν όμως κάποιες στρατηγικές που μπορούν να μας βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό. Πάνω από όλα είναι ανάγκη να καταλάβουμε πια είναι τα συναισθήματά μας και πιες είναι οι προσδοκίες μας. Χρειάζεται να έχουμε υπομονή με τον εαυτό μας. Εάν θέλουμε να καταπνίξουμε τον πόνο μας για να προχωρήσουμε, τότε δεν δίνουμε στον εαυτό μας αρκετό χρόνο ώστε να καταλάβουμε τα συναισθήματα μας και να τα διαχειριστούμε. Επίσης χρειαζόμαστε καλούς υποστηρικτικούς φίλους η συγγενείς που μπορούν να μας ακούσουν και να αντέξουν τις ψυχολογικές μας διακυμάνσεις.
Είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε μία νοερή διαχωριστική γραμμή μεταξύ του παρελθόντος όταν ήμασταν ανήμπορα παιδιά και δεν είχαμε επιλογές και του παρόντος που ως ενήλικοι μπορούμε να πάρουμε την ζωή μας στα χέρια μας. Η εικόνα του ανήμπορου και φοβισμένου παιδιού πολλές φορές παρεμβάλει δημιουργώντας υπέρμετρο φόβο που όμως ανήκει σε μία άλλη εποχή. Ο ενήλικας όλα μπορεί να τα διαχειριστεί. Έχει επιλογές.
Είναι επίσης σημαντικό να προσπαθήσουμε να δούμε το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις.
Το λάθος που συνήθως κάνουμε είναι η ενασχόληση με καταστροφικές σκέψεις. «Τι πρόκειται να συμβεί αν…». Η τάση να προσπαθήσουμε να βρούμε λύση για όλες τις καταστροφικές σκέψεις είναι χαμένη ενέργεια και εγγυημένος πανικός. Η ζωή είναι τώρα. Αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα τη φορά, με ψυχραιμία, χωρίς μεγεθυντικό φακό.
Τελευταίο και εξίσου σημαντικό, δεν πρέπει να ξεχνάμε το σώμα μας. Παρά τις δυσκολίες που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ας μη ξεχνάμε την σωστή διατροφή. Επίσης, η σωματική άσκηση όπως αεροβική, περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο, χορός και άλλοι τρόποι εκγύμνασης, βοηθάει το σώμα να παράγει ενδορφίνες. Οι ενδορφίνες είναι φυσικά ηρεμιστικά που παράγονται στον εγκέφαλο και έχουν παυσίπονη δράση. Σε κατάσταση άγχους, οι ενδορφίνες βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα και συνεισφέρουν άμεσα στην ευφορία του οργανισμού. Η παραγωγή τους αυξάνεται μετά από έντονη άσκηση. Για να βοηθήσουμε το σώμα μας να παράγει ενδορφίνες η άσκηση θα πρέπει να γίνεται συστηματικά.
Ζούμε δύσκολες καταστάσεις και μεγάλες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα: Κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, οικονομικές. H ψυχολόγος Virginia Satir μας λέει: «Η ζωή δεν είναι όπως θα έπρεπε. Είναι όπως είναι. Ο τρόπος που την αντιμετωπίζουμε έχει σημασία».
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές στη ζωή μας είναι αναπόφευκτες. Από την ημέρα που γεννιόμαστε το σώμα μας η νοημοσύνη μας και η ψυχοσύνθεσή μας αλλάζουν. Από μωρά γινόμαστε παιδιά, στη συνέχεια έφηβοι και όταν ενηλικιωνόμαστε φεύγουμε από την προστασία των γονιών μας και φτιάχνουμε την δική μας οικογένεια.
Αυτό το ταξίδι με όλες τις αλλαγές έχει πολλές χαρές αλλά και αρκετό πόνο.
Κάποιες φορές, ακόμα και την πιο θετική αλλαγή την βιώνουμε με άγχος. Για παράδειγμα την αλλαγή εργασίας. Όταν αποχωρούμε από ένα εργασιακό περιβάλλον για να πάμε σε κάποιο άλλο με καλύτερα προνόμια, χαιρόμαστε γιατί οι συνθήκες εργασίας είναι καλύτερες αλλά ταυτόχρονα αισθανόμαστε λύπη για την απώλεια των συνεργατών μας και του οικείου περιβάλλοντος. Επίσης, αισθανόμαστε άγχος για το πώς θα ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις και τις προκλήσεις μιας καινούργιας κατάστασης. Μια νέα εργασία, ένας γάμος, η γέννηση ενός παιδιού που περιμένουμε με αγάπη και πολλές άλλες θετικές αλλαγές μας βρίσκουν προς μεγάλη μας έκπληξη να τις βιώνουμε με άγχος.
Γιατί αντιστεκόμαστε ακόμα και στις πιο θετικές αλλαγές;
Μια αλλαγή ανατρέπει τις υπάρχουσες ισορροπίες και μας βάζει στην διαδικασία να αναζητήσουμε καινούργιες. Η ζωή μας αλλάζει και πολλά από αυτά που ξέραμε πλέον δεν ισχύουν. Η μετάβαση από το γνώριμο στο άγνωστο, η απώλεια της προηγούμενης κατάστασης και η αναζήτηση για καινούργιες ισορροπίες μας κάνουν να αισθανόμαστε άγχος και ανασφάλεια.
Τι γίνεται όταν οι αλλαγές είναι τραυματικές όπως η απώλεια εργασίας η αλλαγή τρόπου ζωής λόγο οικονομικής ανεπάρκειας ή ο θάνατος οικογενειακού προσώπου;
Οι γιατροί Holmes και Rahe ήταν οι πρώτοι που το ερεύνησαν και συμπέραναν ότι απροσδόκητα τραυματικά γεγονότα σε συνδυασμό με υψηλή κλίμακα άγχους μπορούν να μας οδηγήσουν σε σωματικές ασθένειες.
Από παιδιά ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες προκλήσεις. Βιολογικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες ευθύνονται για τον τρόπο που θα διαχειριστούμε τις δυσκολίες που προκύπτουν στη ζωή μας. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και τις ικανότητες μας οδηγεί στον τρόπο που θα επιλέξουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις δυσκολίες. Περνώντας από διάφορα στάδια ανάπτυξης η εικόνα μας εξελίσσεται από την βρεφική ηλικία έως την ενηλικίωση και διαμορφώνεται από το περιβάλλον που ζούμε και την αντίληψη που εμείς διαμορφώνουμε για το περιβάλλον μας. Για παράδειγμα, ένα παιδί που μεγαλώνει σε περιβάλλον που δεν του δίνεται η ευκαιρία να μάθει μέσα από τις δικές του εμπειρίες ίσως να υιοθετήσει την αντίληψη ότι δεν έχει αυτοπεποίθηση να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις. Αντί λοιπόν σαν ενήλικας να δρομολογήσει την δημιουργική του σκέψη για την επίλυση ενός προβλήματος, αισθάνεται απόγνωση.
Ο Στωικός φιλόσοφος Επίκτητος μας λέει: «Οι άνθρωποι ταράζονται όχι από αυτά που συμβαίνουν αλλά από την άποψή τους για αυτά που συμβαίνουν.» Εάν πιστεύουμε ότι είμαστε θύματα των καταστάσεων και ότι είμαστε ανήμποροι να αναλάβουμε πρωτοβουλία, ότι οι κακοτυχίες συμβαίνουν μόνο σε εμάς, ή ότι δεν έχουμε κανέναν έλεγχο στη ζωή μας, τότε θα πρέπει να αλλάξουμε οπτική γωνία για το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας.
Πώς μπορούμε να θωρακίσουμε και να προστατέψουμε τον εαυτό μας ώστε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που μας παρουσιάζονται και που πολλές φορές μοιάζουν να είναι σαρωτικές;
Δεν υπάρχουν εύκολοι τρόποι να αντιμετωπίσουμε μια σοβαρή απώλεια. Υπάρχουν όμως κάποιες στρατηγικές που μπορούν να μας βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό. Πάνω από όλα είναι ανάγκη να καταλάβουμε πια είναι τα συναισθήματά μας και πιες είναι οι προσδοκίες μας. Χρειάζεται να έχουμε υπομονή με τον εαυτό μας. Εάν θέλουμε να καταπνίξουμε τον πόνο μας για να προχωρήσουμε, τότε δεν δίνουμε στον εαυτό μας αρκετό χρόνο ώστε να καταλάβουμε τα συναισθήματα μας και να τα διαχειριστούμε. Επίσης χρειαζόμαστε καλούς υποστηρικτικούς φίλους η συγγενείς που μπορούν να μας ακούσουν και να αντέξουν τις ψυχολογικές μας διακυμάνσεις.
Είναι πολύ σημαντικό να βάλουμε μία νοερή διαχωριστική γραμμή μεταξύ του παρελθόντος όταν ήμασταν ανήμπορα παιδιά και δεν είχαμε επιλογές και του παρόντος που ως ενήλικοι μπορούμε να πάρουμε την ζωή μας στα χέρια μας. Η εικόνα του ανήμπορου και φοβισμένου παιδιού πολλές φορές παρεμβάλει δημιουργώντας υπέρμετρο φόβο που όμως ανήκει σε μία άλλη εποχή. Ο ενήλικας όλα μπορεί να τα διαχειριστεί. Έχει επιλογές.
Είναι επίσης σημαντικό να προσπαθήσουμε να δούμε το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις.
Το λάθος που συνήθως κάνουμε είναι η ενασχόληση με καταστροφικές σκέψεις. «Τι πρόκειται να συμβεί αν…». Η τάση να προσπαθήσουμε να βρούμε λύση για όλες τις καταστροφικές σκέψεις είναι χαμένη ενέργεια και εγγυημένος πανικός. Η ζωή είναι τώρα. Αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα τη φορά, με ψυχραιμία, χωρίς μεγεθυντικό φακό.
Τελευταίο και εξίσου σημαντικό, δεν πρέπει να ξεχνάμε το σώμα μας. Παρά τις δυσκολίες που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ας μη ξεχνάμε την σωστή διατροφή. Επίσης, η σωματική άσκηση όπως αεροβική, περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο, χορός και άλλοι τρόποι εκγύμνασης, βοηθάει το σώμα να παράγει ενδορφίνες. Οι ενδορφίνες είναι φυσικά ηρεμιστικά που παράγονται στον εγκέφαλο και έχουν παυσίπονη δράση. Σε κατάσταση άγχους, οι ενδορφίνες βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα και συνεισφέρουν άμεσα στην ευφορία του οργανισμού. Η παραγωγή τους αυξάνεται μετά από έντονη άσκηση. Για να βοηθήσουμε το σώμα μας να παράγει ενδορφίνες η άσκηση θα πρέπει να γίνεται συστηματικά.
Ζούμε δύσκολες καταστάσεις και μεγάλες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα: Κοινωνικές, πολιτισμικές, πολιτικές, οικονομικές. H ψυχολόγος Virginia Satir μας λέει: «Η ζωή δεν είναι όπως θα έπρεπε. Είναι όπως είναι. Ο τρόπος που την αντιμετωπίζουμε έχει σημασία».
